Geçmişten Günümüze…
ULUSLARARASI BİLİŞİMCİ MARTILAR & LİDER MARTILAR PROJELERİNİN TARİHÇESİ
25 Şubat 2014
22 Ocak 2000 tarihinde kurulan Kalite Okulları Merkezi, 2001 yılında Güney Afrika’daki Gençlik Gelişim Elçiliği Platformu (NYDT) ile aynı çatı altında “EXPO-Young Scientists’ Project Competition”a girme kararı aldı. On-line olarak gerçekleştirilen bu çalışmada hedef ‘arkeoloji’ idi ve iki paydaş okulumuz 2002 yılında bu yarışmaya “Assos” ve “Zeugma” projeleri ile katılarak altın madalya kazandılar. Bu altın madalyalar bize ve proje ekiplerine “Turizm Bakanlığı Onur Madalyası” da getirdi.
Sonraki yıl (2003) aynı projede teknik sorunlar nedeniyle 6 proje ekibimiz sadece bir gümüş madalya alınca; projelerimizi önce ulusal bazda yapma kararı aldık ve kendi iç değerlerimize, özümüze döndük. Toplamda sadece bir gümüş madalya alabilen ekiplerimize bir ulusal değerlendirme yaparak; Altın, Gümüş ve Bakır Martılar adı altında kendi ödüllerimizi verdik. İşte bu adım “Bilişimci Martılar Projesi”nin doğumuna neden oldu. Bu konuda her zaman desteğimiz olan sevgili dostum Prof.Dr. Ümit Serdaroğlu’nu rahmetle anıyorum. Kendisi ilk danışmanımız ve daimi jüri üyemizdi. 2005 yılının Eylül ayında kaybettiğimiz değerli Hocamıza ithafen 2005 yılından itibaren özel bir ödül olan “Prof.Dr.Ümit Serdaroğlu Ödülü” nü vermekteyiz.
2004 yılında Bilişimci Martı Projelerini yeniden yapılandırdık. İmece Halkaları sistematiğini geliştirip projeyi BT tabanlı yaptık ve bu haliyle tescillettik. Projeler bir paylaşım çalışması; asla yarışma odaklı değil! Kötü ve yıpratıcı bir rekabet değil; keyifli bir paylaşım ve iyileştirme süreci hedeflenmekte olan Projemizde o yıl sadece 5 proje halkamız vardı. 2002 yılından bu yana bizi destekleyen Microsoft Türkiye’den Sayın Şeniz Ciritçi ile web eğitiminde ve değerlendirme sürecinde hep yanımızda olan Sayın Mehmet Nuri Çankaya da yine projelerin yönetim kadrosunda yer aldılar. Uluslararası uzmanlarımız olan Prof. John Jay Bonstingl ve Dr. Vineeta Kâmran’ın; Microsoft EMEA’dan Mark East ve Robert Green’in de içinde yer aldığı görkemli bir “Profesyonel Gelişim ve Ödül Töreni” düzenledik.
2005 yılında; 24 ekiple başlayıp 16 ekiple sonlandırdığımız projede 2006 yılında 50’ye yakın başvuru oldu. Bu zorlu ama bir o kadar da destekleyici yolculuğu tamamlayıp web tasarımlarını teslim eden halka sayımız ise 31 idi. Her yıl projede değişiklikler yaşanmakta. Bu da; “Kalitenin sürekli bir değişim” olduğuna inancımızın bir sonucu. PUKÖ (Planla, uygula, Kontrol et ve Özlem alarak geliştir/iyileştir) yaklaşımıyla hareket edince her adımda farklılık yaratmak gerekiyor.
Örneğin 2006 yılında; ana sınıfları, STK gönüllüleri, uluslararası halkaların katılımı, eş değerlendirme (%20 oranında) ile web sayfalarına Türkçe-İngilizce ppt ekleme farklılıkları oluşturuldu.
2007 yılında da farklılıklar oldu. Öncelikle MEB, Eğitim Teknolojileri ve Microsoft ile imzalanan bir işbirliği protokolü sonucunda her bölgeden iki pilot il ve her ilden de 6 öğretmen seçilerek 171 öğretmen bu projenin koordinatörleri olarak yetiştirildi. Koordinatörler illerinde eğitimleri CD’ler aracılığıyla verdi, eş değerlendirmenin sonuca katkı oranı %30’a çıkarıldı ve web sayfası kurgulaması projenin ilk aylarına alındı. Aslında amacımız; sorunları fark eden ve bilimsel yöntemle ve ekip ruhuyla bu sorunlara çözüm üretebilen; düşünen, sorgulayan; çağdaş bir yaklaşımla eserlerini tüm dünyayla paylaşabilen gençler yetiştirebilmek. Gelen 93 proje de çok başarılı idi.
2008 yılına gelindiğinde 66 proje sahibi ekiple başladık. 4 proje özel, diğerleri devlet okullarına ait. En büyük Sivil Toplum Kuruluşu işbirlikçimiz olan Türkiye Eğitim Gönüllüleri Vakfı (TEGV) 17 proje ile başladı. 8 Güney Afrika’dan bir tane de Hindistan, CMS’den proje vardı. Ancak 32 projenin bu yolculuğu tamamlayıp 28 Ağustos 2008 akşamı Yeditepe Üniversitesi’nde gerçekleştirilen “11. Uluslararası Öğrenci İmece (Kalite Kontrol) Halkaları Konvansiyonu” bünyesindeki “Ödül Töreni” ne katılma hakkı oldu. Gelip Konvansiyona katılan ekipler; Hatay, Burdur, Çankırı, Muğla, İstanbul ve İzmir’dendi. Bu konudaki bilgilenme için; http://www.hayalkoksal.com/konvan adresini ziyaret ediniz. Ayrıca tüm ekiplerin tam listesi ve sonuçları da “Değerlendirme” ve “Arşiv” bölümlerinde görülebilir.
Microsoft’a törende yine bizlerle olduğu için teşekkür ediyoruz. 2009 yılında 6. yılına başlayan Bilişimci Martılardaki ana değişikliklerin başında “Engelli Öğrenci Halkaları”nın katılımı geldi. Değerlendirmenin %60’lık bölümünün eş-değerlendirmeye ayrıldığı bu seneki çalışmamızda artık yalnızca “web sayfası” proje adım ve sonuçlarını paylaşmada tek araç değil; “Blog”, “Drama”, “Kolaj ve resim”, “vaka sunumu” gibi farklı araçların birlikte kullanımı farklılıklarımızı oluşturdu. Diğer bir değişim ise; konuda yatıyor. “Kendi okulumuzda iyileştirme yapabilmek” de ana konuların başında geliyordu. Böylece öğrenciler değişimi yönetme ve ölçüp kanıtlayabilme konularında etkin olabilecektir. 25 projenin başvurduğu 2009 yılında 19 proje ipi göğüsleyebildi. Meslekî Eğitim konularında Türkiye’nin en önemli sorunlarına parmak basan Sivas Kız Meslek Liseli dostlarımız yanında engelli öğrenciler için çalışma yapan Hintli Little Angels High School öğrencilerinin projeleri de göz kamaştırdı.
2010 yılı ise İstanbul’un Avrupa Kültür Başkenti olmasını işaret edecek şekilde ve okullarımızda sanat derslerinin ihmal edilmesine yanıt bulmak amacıyla “Sanat yoluyla Nitelikli İnsan Yetiştirmek ve önündeki engeller!” ana temasıyla yola çıktı. Kayıt yaptıran 35 projeden sadece 20 tanesi başarıyla yolculuğunu tamamlayabildi. TOFD Empati grubu, Muğla Üniversitesi, Eğitim fakültesi öğrencileri ve ikinci kez katılan LAHS grubu ve VKV Lisesi izcileri ilgi çeken ekiplerdi. Sarıyer Kent Konseyi ve Sarıyer Belediyesi’nin ev sahipliğiyle Sarıyer’deki Enka Okullarında gerçekleştirilen Ödül töreni gerçekten keyifli anların yaşandığı bir birliktelik ve paylaşımdı.
2011 yılının odak noktası “Saygınlık ve Centilmenlik” oldu. Nitelikli insan kavramından anladığımız şey; saygınlığımızı koruma yolunda her türlü ayrımcılığa karşı çıkarak (dil, din, cins, ırk, varlık, vbg.) ve kültürümüzden gelen görgü kurallarını göz ardı etmeksizin küçümsemeyi, aşağılamayı, ‘ötekileme’yi yok ederek şiddetsiz çözüm yollarıyla dünya ve ülke barışına katkı sağlamak. Konuyu zenginleştirmek için ikinci tema olarak “Sporda centilmenlik” de işlenen sorun alanlarından biri oldu. 23 ekibin kayıt yaptırdığı projeyi başarıyla tamamlayabilen ekip sayısı 13 oldu: İzmir, Kemalpaşa 8 Eylül İlköğretim okulu; Sporda centilmenlik ve Toplumda saygınlık kavramının yerleştirilmesi, Burdur Bahçelievler İlköğretim Okulu; Ayrıma son verilerek barışın sağlanması ve Engelli öğrencilerin spor yapmalarını teşvik edilmesi, Tekirdağ, Çorlu, Velimeşe İlköğretim Okulu; Saygınlığını yitiren değerlerimiz, Üsküdar Atatürk İlköğretim Okulu; Ötelenen Sanat Eğitimi, Muğla Turgut Reis Anadolu Lisesi; Kültürel farklılıklarla saygınlık ve Toplum için birey yetiştirme, Bilgi Üniversiteli gençler Türkiye Omurilik Felçlileri Derneği’nin Hüsnü Ayık Bakımevi’nde başlamış olan “Engellilerin Yetkilendirilmesi” programına “Engellilerin Saygınlığı” Projesiyle aramıza katıldı. Boğaziçi Üniversitesi “Şiddetsizlik” konulu bir çalışma yürütürken, İngiltere, Kingston Üniversitesi Qualitas ekibi ile “Öğrenciler Öğrenciler için” sloganıyla projesini işledi. Nepal’den Budhanilkantha School; Okulda Dayılığa son, Güney Afrika’dan Tshwane School ise Yoksulluğa son konulu bir proje hazırlayıp projeye katıldı. Bu yılın ödül töreni 3 Aralık 2011 tarihinde Hindistan’ın Lucknow kentinde kurulmuş bulunan ve WCTQEE’e ev sahipliği yapan UNESCO Barış Eğitimi ödüllü City Montessori School’da “14. ICSQCC” atkinliği esnasında yapıldı. Bu törene Boğaziçi Üniversitesi, Eğitim fakültesi dekanı Sayın Prof.Dr. Güzver ıldıran olmak üzere Kadir Has ve Bahçeşehir Üniversitelerinden uzmanlar ve Boğaziçi Martılarından 2 öğrencimiz katıldı.
2012 yılı Bilişimci Martıları İstanbul Beyoğlu İlçe Milli Eğitim Müdürü Sayın Adem Koca’nın liderliğinde Beyoğlu ilçesindeki okulları iyileştirme amacıyla uçtular. Proje konuları; 1) Hızla düşmekte olan akademik ve sosyal başarımızı nasıl yükseltebiliriz? 2) Sosyal medya öğrencilerin bilgi ve becerilerini geliştirmede nasıl katkı sağlar? 3) Çevre duyarlığı konusunda nasıl bilinç oluşturur; ölmekte olan dünyamıza nasıl destek veririz? 4) İnsanlar arası iletişim ve etkileşimde etik davranma konusunda gençlerimizi nasıl yönlendirebilir; saygınlığı önleyen küçümseme, öteleme, önemsememe, hakaret etme ve hatta yaralama ve öldürmeye varan bu olumsuzlukları nasıl önleyebiliriz? idi. Yirmi okulun kayıt yaptırdığı bu yılda ancak 10 proje başarıyla sona ulaşabildi. İstanbul Galatasaray Lisesi Şampiyon proje ve İmece Halkası Ödüllerini alırken diğer okullar da en üst dereceleri paylaştılar: Bu yılın katılımcı okulları;Beyoğlu İhsan şerif İlköğretim Okulu, Üsküdar Atatürk İlköğretim okulu, Burdur Bahçelievler İlköğretim Okulu_2 Halka_, Beyoğlu Okçumusa İlköğretim okulu, Nevşehir H.A. İncekara Fen Lisesi, Nepal Little Angels High School, Nepal Kathmandu University High School ve London Kingston University idi. Ödüller her okulun kendi bünyesinde takdim edildi.
2013 yılı Bilişimci Martıların 10. GURUR YILI ve son yılı diye düşünülmüştü. Proje konuları; 1) LİDERCE BAKIŞ: Var olan sorunlarımıza ‘Lider gözlüğüyle’ çözüm arama, 2) ÇEVRECİ BAKIŞ: Çevre sorunları: Dünyamızı nasıl uzun ömürlü kılabiliriz? 3) ETİKSEL BAKIŞ: Bilişim, Etik ve Güvenlik, 4) AŞKLA BAKIŞ: Çatışma ve şiddet yaşadığımız sorunlara sevgi, barış ve hoşgörü odaklı çözüm arayışı ve 5) EMPATİK BAKIŞ: Engelli dostlarımızla engelliler için… diye düşünüldü. Sadece 5 ekip bu yılın projelerini tamamlayabildi:
- Nevşehir Hüseyin Avni İncekara Fen Lisesi, Kırıntılar Halkası, www.nevsehirdeisraf.com
- İstanbul, Beyoğlu, OkçuMusa OrtaOkulu “Pati Dostu Eller Halkası, http://patidostueller.blogspot.com
- Burdur Bahçelievler İlkokulu,“Küçük Liderler” Halkası, http://kucukliderler.blogspot.com
- Boğaziçi Üniversitesi, “Mindhunters” Halkası, www.mindhuntersbogazici.com
- Nepal Little Angels High School, “Elevate SQC”, http://sqcelevate.blogspot.com
10. Gurur Yılı’nı Hindistan, Lucknow’daki City montessori school’daki Ödül Töreninde kutlayıp, projemizi sonlandırmayı amaçlarken, WCTQEE Yıllık toplantısında projenin tüm ülkeler için değerli ve yol gösterici bir proje olduğu ve devam edilmesi ricası karşısında projemizin 11. yılına devam edip bir de Öğretmen VE/YA Öğretmen adayı öğrencilerin oluşturduğu Lider Martılar Projesini gündemimize almaya karar verdik.
2014 yılında 2 Bilişimci Martı 22 adet de Lider Martı Projesi gerçekleştirildi. Geçtiğimiz yıl Galata Okçu Musa Ortaokulunda başlayan projesini bu yıl atandığı Beylerbeyi Hacı Sabancı Anadolu Lisesinde devam ettiren Kübra Karahanoğlu öğretmen Pati Dostu Eller Projesiyle Ulusal Şampiyon proje olurken, Hindistan City Montessori School’dan bir diğer proje de Uluslararası Şampiyon Bilişimci Martı Projesi oldu. Boğaziçi Üniversitesi, Eğitim fakültesinde “Sınıf Yönetimi” dersimi alan son sınıf öğrencilerimle, “Çatışma Yönetimi” dersimi alan seçmeli karışık grubum LİDER MARTILAR Projesinin ilkleri oldular ve 22 proje ortaya koydular. Slideshare ile paylaşılan bu projeler 7 ödül aldı.
2015 yılı özellikle Eğitim Fakülteleri öğrencileri için daha verimli geçti. Dönem başında kayıt yaptıran İstanbul Aydın Üniversitesi dönem sonunda projeden çekildi. Gaziantep Üniversitesinin bir yıl süren 1 projesi tamamlanabildi. Sonuçta Manisa Alaşehir’den 2, Gaziantep’ten 1, İstanbul’dan 4, Sri Lanka’dan 2 ve Hindistan’dan 1 olmak üzere 9, Boğaziçi Üniversitesi Eğitim Fakültesi’nden de 49 proje başarıyla yılı tamamlayarak 59 proje uçuşunu tamamlamış oldu. Bu ekiplere başarıları için teşekkür ediyoruz.
2016 yılında 34 projeden 29 tanesi projelerini tamamlayabildi. 2017 yılında 115 proje ile Lider Martılar büyük bir gelişme kaydetti.
2018 yılında ilk kez Toplum Martıları projemizin içinde yer aldı. Sri lanka’da düzenlenen 20. ICSQCC sırasında 150 Sri Lankalı İnglizce öğretmenine verilen seminer sonucunda sadece bir öğretmen_Judith Perera_, okulunun bulunduğu köydeki yetişkinleri öğrencileriyle buluşturarak İngilizce öğreniminin topluma yayılması konusunda çok başarılı bir proje yürüterek bir ilke imza attı. O yıl toplamda 5 proje süreci tamamlayabildi.
2019 yılı ise beş projenin kayıt yaptırıp sadece 3 tanesinin tamamlayabildiği bir yıl oldu. Bu yıl yine bir ilk yaşandı. Bahçeşehir Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsünde 3 Yüksek Lisans öğrencisi ilk kez projenin içinde yer aldı.
2020 yılı tüm dünyayı etkileyen Covid-19 Virüsünün neden olduğu pandemiyle projemizde de büyük bir olumsuz etki yarattı. Nepal, Sri Lanka ve Hindistan’dan kayıt yaptıran ekiplerden sadece CMS Ekibi projesini tamamlayabildi. İlk kez projeye katılan Kıbrıs İlim Üniversitesi Eğitim Yönetimi ve Teftiş Yüksek Lisans öğrencilerinden üçü projeye katılarak başarıyla tamamladılar. Mektebim Okulları Avcılar ve ODTÜ Uygulama Lisesi projelerini 2. yılda da devam ettirme kararı aldılar.
İlk yıllarda eğitimlerin yüz yüze Microsoft binasında verildiği “Bilişimci Martılar Proje Eğitimi” ve “Web sayfası Eğitimi”, son yıllarda posta yoluyla gönderilen CD’ler ve paylaşılan PPTler ile sanal ortamda gerçekleştiriliyor. Ancak gereksinim duyan ekipler Dr. Köksal’ı okullarına davet ederek kendilerine yüzyüze eğitim vermelerini talep edebiliyorlar. Bunu özellikle İstanbul’daki okullar yapıyor. İl dışındakiler ise Skype gibi telekonferans yolunu kullanabiliyorlar.
Özetleyecek olursak; 17 yılda 489 proje ekibi Bilişimci Martı Projeleri felsefesi ve süreci içinde yoğruldu. Her ekipte ortalama 8 öğrenci, 2 öğretmen olduğu düşünülürse yaklaşık 5000 kişi doğrudan bu projeyle ilgili çalışma yapmış bulunuyor. Ailenin ve çözüm üretirken okul ve diğer ilgili kuruluşlardaki kişilerin de yer aldığı göz önüne alınırsa projenin büyük bir grubu etkilediği kolayca anlaşılabilir. Engellilerin içinde olduğu, toplumla buluşmuş projeler lisans üstü sınıflara doğru da kayarak çıtasını hayli yükseltmiş durumda.
Ekipler öğretmenlerinin kolaylaştırıcılığına yılın son günlerinde başlattıklarını projelerini Haziran ayında sonlandırıyorlar. Tüm yapılanların bir web veya Blog sayfasında paylaşıldığı projeleri herkes ziyaret edebiliyor. Önce Kalite tasarımcısı Hayal Köksal’ın süreçler konusundaki onayından geçen proje web sayfaları sırasıyla her ekibin sonrasında ise ulusal ve uluslar arası jüri üyelerinin kontrolünden geçiyor, değerlendiriliyor ve projeyi bitiren herkesin bir “Kazanan” olduğu projede en son “EN …. HALKA / PROJE”ler paylaşıma açılıyor.
Her yıl ekiplerin okul idaresinin onayı ile bir destek kurum veya sponsor kuruluş bularak projeye başlamalarını öneriyoruz. Böylece projenin daha en başından maddi yönünü destekleyen ama projeye de inanan bir kuruluşun olması, öğrenci ve öğretmenlerin daha kolay ve rahat yol almalarını sağlayacak. Bizlere ayrıca Eğitimde Toplam Kalite ve Mükemmellik Dünya Konseyi (WCTQEE) yanı sıra, UNESCO’nun 2002 Barış Eğitimi Ödüllü okulu Hindistan, Lucknow’dan City Montessori (CMS), Boğaziçi Üniversitesi, Barış Eğitimi Araştırma, Uygulama ve Eğitimi Merkezi (BUPERC), Nepal QUEST, Güney afrika NYDT ve 2010 yılında 15. Yıllık Konferansı’nı birlikte İstanbul’da gerçekleştirdiğimiz “Human Dignity and Humiliation Studies (HumanDHS)” Network de destek veriyor. Bu yıl bizi yine destekleyecek olan büyük bir sanal platform da BİLİM ŞENLİĞİ’ne ve TRİA Bilişim’e de teşekkür ediyoruz.
Bu projenin para ödülü yok ama bireysel ve kurumsal kazanımı çok! Öğrenmenin, dostluğun, paylaşmanın ve ulusal-uluslar arası tanınmanın en büyük ödüller olduğunu vurgulayan Dr. Köksal’ın sözlerini katılımcıların yansımaları da destekliyor. Gerçekten her şeyin para ya da maddiyat olmadığını yeni kuşaklara öğretmek önemli bir görev olmalı.
İmece’nin gücü bu projenin temeli. Başarı dileklerimizle herkese kolay gelsin.